Yapay Zeka ile Deprem Fırtınasının Sırları Çözülüyor
Bilim insanları, Santorini’de meydana gelen deprem fırtınasının nedenlerini yapay zeka kullanarak yüksek doğrulukla belirlemeyi başardı. 2025 yılının başında, Yunanistan’ın ünlü turistik adası Santorini, yoğun bir deprem aktivitesiyle karşı karşıya kalmış; bu durum okulların kapanmasına ve binlerce kişinin tahliye edilmesine neden olmuştu. O dönemde, sarsıntıların volkanik bir patlama mı yoksa büyük bir depreme mi yol açacağı konusunda tartışmalar yaşanırken, uzmanlar bunun bir deprem fırtınası olduğunu ifade ediyordu.
Balıkesir ile İlişkilendirme Tartışmaları
Son günlerde, Balıkesir’de de benzer bir deprem fırtınası yaşanması, iki bölgedeki sarsıntıların bağlantılı olup olmadığı sorusunu gündeme getirdi. Ancak, henüz kesin bir ilişki kurulmuş değil. Bilim insanları, Santorini’deki sarsıntıların nedenini yapay zeka ile analiz ederek anlamaya çalıştı.
Magma Hareketlerinin Tespiti
Araştırmacılar, sekiz haftada meydana gelen yaklaşık 25 bin depremi inceleyerek, bu sarsıntıların yer kabuğunun derinliklerinde hareket eden magma kaynaklı olduğunu ortaya koydu. Bu bulgular, hakemli bilimsel dergi Science‘ta yayımlandı.
- Santorini, tarih boyunca MÖ 1620 civarındaki Minoan Patlaması gibi yıkıcı olaylara tanıklık etmiştir.
- Son büyük deprem 1956 yılında 7.7 büyüklüğünde meydana gelmiştir.
- 2025’te 4.5 büyüklüğünün üzerinde 48 deprem yaşanmış ve acil tahliye planları uygulanmıştır.
Yapay Zeka ile Derin Analiz
Mevcut teknolojiler, yüzeydeki titreşimleri ölçmekle sınırlı olduğundan, yerin derinliklerinde neler olduğunu anlamak zor. Bu noktada yapay zeka devreye girdi. Yapay zeka, en küçük sarsıntıları bile tespit ederek, on binlerce depremden oluşan bir veri tabanı oluşturdu.
Bu sayede, araştırmacılar Santorini’nin 50 kilometre kuzeydoğusunda ve yüzeyin 15 kilometre altında gerçekleşen hareketleri tespit edebildi. Deprem dağılımı incelendiğinde, sarsıntıların yer kabuğundaki su altı magma haznesinden kaynaklanan ve yatay yönde ilerleyen magma tarafından tetiklendiği belirlendi.
Magma Akışının Özellikleri
Çalışmanın baş yazarı Anthony Lomax, Kaliforniya Üniversitesi’nin yayımladığı basın açıklamasında, magma akışının kesintisiz olmadığını vurguladı. Lomax, “Magma, dalgalar halinde ilerleyerek yeni çatlaklar açtı, bazılarını kapattı ve her hareketle basınç artışına neden olup depremleri tetikledi.” dedi. Ayrıca, uydu görüntüleri kullanılarak magmanın hacmi, 200 bin olimpik havuzu dolduracak kadar büyük olarak hesaplandı. Ancak yeterli basınç ve kaldırma kuvveti olmadığı için bir patlama yaşanmadı.